هيئت وزيران در جلسه مورخ 1387/5/20 بنا به پيشنهاد شماره 100/31/26791 مورخ 1385/4/3 وزارت نيرو و به استناد اصل يكصد و سي و هشتم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، ضوابط ايجاد تعادل بين منابع و مصارف آب را به شرح زير تصويب نمود:
ضوابط ايجاد تعادل بين منابع و مصارف آب
ماده1ـ در اين تصويب‌نامه واژه و اصطلاحات زير در معاني مشروح مربوط به كار مي‌روند:
الف ـ دشت آزاد: دشتي كه بيلان آن مثبت و بهره‌برداري از منابع آب زيرزميني آن كمتر از ميزان تغذيه سفره باشد.
ب ـ دشت ممنوعه : دشتي كه در آن بهره‌برداري از منابع آب زيرزميني بيش از پتانسيل تجديدپذيربوده به گونه‌اي كه موجب افت سطح آب زيرزميني در آن دشت گرديده و به طور طبيعي امكان بازگشت به سطح تعادل وجود ندارد.
ج ـ دشت ممنوعه بحراني: دشت ممنوعه‌اي كه در آن، سطح آب سفره زيرزميني يا كيفيت آب آبخوان به طور مستمر افت دارد.
د ـ آبـخوان: لايـه‌هـايي از خاك و سنـگ داراي خلل، فرج و شكستگي در مخروط‌افكنه‌هاي كوهپايه‌اي و دشتهاي آبرفتي كه قابليت ذخيره‌سازي آبهاي مازاد سطحي به صورت طبيعي يا مصنوعي جهت استفاده‌هاي كوتاه مدت يا درازمدت بعدي در آنها وجود دارد.
هـ ـ طرح آبخوانداري: سند مدوني براي نوع خاصي از اقدمات اجرايي آبخيزداري كه با هدف حفاظت آب و كنترل و پخش سيلاب در مخروط افكنه‌هاي كوهپايه‌اي و دشتهاي آبرفتي تهيه و به اجرا درمي‌آيد.
و ـ آبخيزداري: مجموعه علوم و فنون لازم براي مديريت جامع و هماهنگ منابع حوزه‌هاي آبريز بدون ايجاد اثرات منفي در منابع زيستي.
ماده2ـ وزارتخانه‌هاي نيرو و جهاد كشاورزي موظفند با نهادينه كردن مديريت تقاضا، ترتيبات و هماهنگي لازم براي اجراي مفاد اين ضوابط را انجام دهند.
ماده3ـ وزارت نيرو موظف است نسبت به انجام مطالعات موردنياز براي تشخيص دشتهاي ممنوعه بحراني، ممنوعه و آزاد اقدام نموده و در ابتداي هر سال آبي كل دشتهاي كشور را براساس اين ضوابط ارزيابي نموده و نتيجه آن را به دستگاههاي مربوط اعلام نمايد.
ماده4ـ وزارت نيرو موظف است براي هر كدام از دشتهاي موضوع ماده(3) با توجه به شرح وظايف و براساس ملاحظات اجتماعي، اقتصادي، زيست محيطي و پتانسيل‌هاي آبهاي سطحي، راهكارهاي تعادل بخشي را به شرح ذيل ارايه و اجرا نمايد.
الف ـ افزايش تغذيه سفره‌هاي زيرزميني با عمليات تغذيه مصنوعي، كنترل و پخش سيلاب و احداث سدهاي تأخيري، تغذيه‌اي و سدهاي زيرزميني.
ب ـ كاهش برداشت آب زيرزميني از طريق انسداد چاههاي غيرمجاز، جلوگيري از اضافه برداشت چاههاي مجاز، خريد و انسداد چاه مجاز و فعال، توسعه و بهبود شبكه‌هاي آبياري اصلي.
ج ـ گسترش آگاهي‌هاي عمومي، تهيه بانك اطلاعاتي و فراهم نمودن زمينه تحويل حجمي آب.
ماده5 ـ وزارت جهاد كشاورزي موظف است براي هر كدام از دشتهاي موضوع ماده (3) با توجه به شرح وظايف و براساس ملاحظات اجتماعي ـ اقتصادي و زيست محيطي راهكارهاي تعادل بخشي را به شرح ذيل ارايه و اجرا نمايد:
الف ـ افزايش تغذيه مصنوعي سفره‌هاي آب زيرزميني با مطالعه و اجراي عمليات آبخيزداري و آبخوانداري.
ب ـ كاهش برداشت از منابع آب زيرزميني با استفاده از اصلاح الگو و تركيب كشت، كاهش كشت گياهان پرمصرف، توسعه كشت گياهان كم‌مصرف، عمران اراضي، توسعه و بهبود شبكه‌هاي آبياري و زهكشي فرعي.
ج ـ مديريت مصرف با اصلاح و بهبود مديريت آبياري، ايجاد تشكلهاي آب‌بران، به هنگام و اجرايي نمودن سند ملي الگوي مصرف آب كشاورزي، تعيين و اعمال راهكارهاي ارتقاي كاراريي آب كشاورزي.
تبصره ـ وزارت جهـاد كـشاورزي موظف اسـت در اجراي پروژه‌ها، ماده (21) قانون تـوزيع عـادلانه آب ـ مـصوب1361ـ مبـني بر اخذ تخصيص از وزارت نيرو را رعايت نمايد.
ماده6 ـ به منظور حفظ و حراست از منابع آب زيرزميني در هر استان شوراي « حفاظت از منابع آب زيرزميني» به رياست استاندار و با حضور مديران و رؤساي دادگستري، جهاد كشاورزي، نفت، محيط زيست، آب و برق منطقه‌اي، فرماندهي نيروي انتظامي تشكيل مي‌شود تا نسبت به اجراي ضوابط اجرايي حفظ و حراست از آبهاي زيرزميني كه توسط وزارت نيرو تهيه مي‌شود با مشاركت تشكلهاي آب‌بران اقدام نمايد.
ماده7ـ وزارت نيرو موظف است ترتيبي اتخاذ نمايد تا با هماهنگي وزارت جهاد كشاورزي، بخشي از وظايف و مسئوليتهاي قابل واگذاري به بخش خصوصي مثل پايش كمي و كيفي منابع آب زيرزميني، اطلاع‌رساني و نظرسنجي و آموزش ذي‌نفعان را همراه با اختيارات لازم و اعتبارات موردنياز به تشكلهاي آب‌بران مطابق قوانين و مقررات مربوط واگذار نمايد.
ماده8 ـ وزارت نيرو موظف است در مطالعه و اجراي كليه طرحهاي توسعه منابع آب ضمن در نظر گرفتن حقابه‌هاي پايين دست به نحوي عمل نمايد كه تعادل بين منابع و مصارف در دشتهاي پاياب اين طرحها برقرار باشد.
ماده9ـ وزارت نيرو موظف است به خاطر حفظ منابع استراتژيك آب زيرزميني و تأمين آب شرب و بهداشت شهري ظرف سه سال پس از ابلاغ اين ضوابط حداكثر عمق برداشت آب را در دشتهاي كشور، تعيين و با جلوگيري از كف‌شكني بيشتر از عمق تعيين‌شده با همكاري شوراي حفاظت از منابع آب زيرزميني استان از افت بيشتر سطح آب زيرزميني و كاهش كيفيت حقابه يادشده جلوگيري نمايد.
ماده10ـ وزارت نيرو موظف است با همكاري وزارت جهادكشاورزي، برنامه بهره‌برداري از آب زيرزميني را با ملحوظ نمودن كليه ظرفيتهاي آب براي مصارف كشاورزي در سه حالت: سالهاي ترسالي، سالهاي معمولي و سالهاي خشكسالي، تنظيم نمايد تا براساس شرايط واقعي، برنامه يادشده به اجرا گذاشته شود.
ماده11ـ به منظور هماهنگي برنامه‌هاي تعادل‌بخشي حوزه‌هاي آبريز كشور وزارت نيرو موظف است با همكاري وزارت جهاد كشاورزي و معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رييس جمهور، ظرف شش ماه نسبت به ارايه ساختار مديريت حوزه‌هاي آبريز و ساز و كار اجرايي آن اقدام نمايد.
ماده12ـ دستگاههاي اجرايي ذي‌ربط اعتبارات موردنياز اجراي مفاد اين ضوابط را به طور متناسب در لوايح بودجه سنواتي خود پيش‌بيني مي‌نمايند.
معاون اول رئيسجمهور ـ پرويز داودي
